Co to jest obturacyjny bezdech senny?
Obturacyjny bezdech senny to choroba spowodowana powtarzającymi się wielokrotnie (od kilku do kilkudziesięciu razy w ciągu każdej godziny snu ) zatrzymaniami oddychania (bezdech) lub jego znacznymi spłyceniami (hipowentylacji) spowodowanymi całkowitą bądź częściową blokadą przepływu powietrza . Najczęściej do problemu dochodzi na poziomie gardła. Epizody takie skutkują między innymi: zmęczeniem, problemami z koncentracją czy nawet zwiększonym prawdopodobieństwem wystąpienia nadciśnienia tętniczego. Aby przerwa w oddychaniu uznana została za bezdech trać musi minimum 10 sekund.
Wyróżnić możemy centralny oraz obturacyjny bezdech senny obwodowy. Centralny bezdech senny jest zdecydowanie rzadszy i obejmuje całkowite zatrzymanie przepływu powietrza przez drogi oddechowe wraz z towarzyszącym zanikiem ruchu oddechowego klatki piersiowej i brzucha. Obturacyjny bezdech senny obwodowy związany jest natomiast z częściowym zablokowaniem dróg oddechowych co skutkuje spłyceniem oddechu i wystąpieniem krótkich epizodów bezdechu w czasie snu. Warto dodać, że pojedyncze bezdechy senne trwające kilka do kilkunastu sekund zdarzają się również w przypadku całkowicie zdrowych osób a o rozpoznaniu choroby zdecyduje lekarz po zapoznaniu się z wynikami badań i przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu z pacjentem. Obturacyjny bezdech senny możemy podejrzewać gdy w czasie snu pomiędzy kolejnymi oddechami występują przerwy przekraczające 10 sekund, przepływ powietrza w górnych drogach oddechowych spada poniżej 50 procent a saturacja krwi spada o ponad 4 procenty.
Bezdech senny objawy
Choć obturacyjny bezdech senny, jak sama nazwa wskazuje, występować będzie w trakcie snu nocnego jego objawy zaobserwować można również w trakcie codziennego funkcjonowania. Do objawów występujących w ciągu dnia należą między innymi nadmierna senność, poranny ból głowy, pogorszenie pamięci i koncentracji, osłabienie libido. Nierzadko też w wyniku problemów ze snem dochodzi do zaburzeń emocjonalnych takich jak apatia, rozdrażnienie i zmienność nastroju czy nawet depresji.
Nocne objawy obturacyjnego bezdechu sennego to częste i głośne chrapanie, wzmożona aktywność ruchowa w trakcie snu („wiercenie się”), zwiększona potliwość, kołatanie serca, ból w klatce piersiowej, zgaga czy suchość w jamie ustnej. Pojawia się również bezdech, charakterystyczne uczucie duszności i dławienia się w trakcie snu odczuwane jako niemożność wykonania wdechu i uczucie braku powietrza. Po takim wybudzeniu choremu trudno jest zasnąć i towarzyszy mu chroniczna bezsenność.
Jak widać objawy obturacyjnego bezdechu sennego dotyczą nie tylko zaburzeń snu ale również znacząco wpływają na komfort codziennego funkcjonowania czy wydolność w pracy. Warto wspomnieć, że objawy bezdechu w postaci zaburzenia koncentracji i refleksu mogą być szczególnie niebezpieczne dla kierowców oraz wszystkich osób zawodowo zajmują się prowadzeniem i obsługą maszyn i skutkują zwiększoną podatnością na wypadki komunikacyjne.
Bezdech senny przyczyny
Bezdech senny jest wynikiem całkowitego lub częściowego zamknięcia lub zwężenia światła dróg oddechowych w obrębie gardła. Gardło, jako jedyna część dróg oddechowych nieposiadająca rusztowania w postaci chrząstki lub kości jest szczególnie podatne na takie zmiany. W trakcie snu zmniejsza się napięcie mięśni w jego obrębie, co prowadzi do wyżej wspomnianego zablokowanie przepływu powietrza, spłycenia oddechu lub jego zatrzymania. Do płuc pacjenta nie dopływa powietrze. Mięśnie oddechowe są w tym przypadku zupełnie sprawne i cały czas pracują, starając się dostarczyć niezbędny tlen mimo niedrożności gardła. W wyniku zmniejszonego dopływu tlenu oraz zwiększonego ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla (szybciej przechodzi on do płuc i zwiększa się jego ilość w stosunku do tlenu) dochodzi do nagłego wybudzenia i zakończenia epizodu bezdechu. Zwiększenie zawartości dwutlenku węgla nie pozostaje obojętne dla całego organizmu i powoduje między innymi aktywację autonomicznego układu nerwowego i zwiększenie częstotliwości rytmu serca. Ponowne zaśnięcie powoduje jednak kolejne zmniejszenie napięcia mięśni a sytuacja z bezdechem powtarza się wielokrotnie w ciągu całej nocy. Prowadzi to w konsekwencji do przerywania naturalnego rytmu snu i skutkuje ciągłym uczuciem zmęczenia i zmniejszoną koncentracją a wielokrotna aktywizacja układu nerwowego zwiększa ryzyko wystąpienia udaru i zawału serca oraz powoduje odporne na leczenie nadciśnienie tętnicze. Dlatego też bardzo ważne jest wczesne i prawidłowe rozpoznanie bezdechu sennego i szybkie wdrożenie leczenia.
Czynniki sprzyjające powstawaniu bezdechu sennego
Bezdech senny to schorzenie, którego występowanie warunkowane może być czynnikami genetycznymi, najczęściej dotyczy mężczyzn po 40. roku życia oraz kobiet po 50. roku życia oraz osób z dużym obwodem szyi (powyżej 43 cm u mężczyzn oraz 40 cm u kobiet). Płeć męska jest też o wiele bardzie predysponowana do wystąpienia choroby niż żeńska. Znaczącymi czynnikami ryzyka wystąpienia bezdechu są: otyłość, nadużywanie alkoholu (zwłaszcza tuż przed snem) czy zażywanie leków uspokajających i zmniejszających napięcie mięśni. Predyspozycje do wystąpienia bezdechów znajdziemy też wśród osób często chorujących na zakażenia górnych dróg oddechowych i oddychających przez usta, chorujących na niedoczynność tarczycy oraz kobiet ciężarnych Kolejnym czynnikiem sprzyjającym rozwojowi bezdechów są uwarunkowania anatomiczne jak na przykład skrzywienie przegrody nosa, przerost małżowin nosowych czy migdałków podniebiennych oraz zaburzenia rozwojowe żuchwy.
Jak leczyć bezdech senny?
W leczeniu bezdechu sennego niezwykle ważna jest zmiana stylu życia i codziennych złych nawyków. Zaleca się zmniejszyć masę ciała, zaprzestanie palenia papierosów, unikanie leków nasennych i uspokajających oraz picia alkoholu w godzinach wieczornych. Nie zaleca się również spania na plecach - o wiele korzystniejsza jest pozycja boczna. Ważna jest również dbałość o zdrowie dróg oddechowych oraz konsekwentne i systematyczne leczenie w przypadku rozpoznanych alergii czy astmy. Warto zadbać o prawidłowy rytm snu i czuwania oraz regularną aktywność fizyczną.
Sposób postępowania leczniczego zależy przede wszystkim od zaawansowania choroby czy występowania ewentualnych zmian anatomicznych w obrębie dróg oddechowych. Najskuteczniejszą i najpopularniejszą metodą leczenia bezdechu sennego jest jednak utrzymywanie stałego dodatniego ciśnienia w drogach oddechowych przy użyciu aparatu CPAP (continuous positive airway pressure). Istotą jego działania jest utrzymanie drożności przez wytwarzanie dodatniego ciśnienia, co zapobiega zapadaniu się ścian gardła i bezdechom. Przy pomocy maski zakładanej na nos lub usta i nos urządzenie wtłacza ciśnienie do dróg oddechowych zabezpieczając przepływ powietrza i korzystnie wpływa na szkodliwe następstwa choroby między innymi likwiduje chrapanie czy zmniejsza uczucie senności i zwiększa zdolność koncentracji.
U wybranych pacjentów stosować można leczenie farmakologiczne, ortodontyczne lub operacyjne – jednak tak zwanym złotym standardem pozostaje zastosowanie aparatu CPAP, który przynosi pozytywne efekty już od pierwszego zastosowania i jest bezpieczniejszą alternatywą dla leczenia operacyjnego.
Bezdech senny gdzie leczyć - jaki lekarz?
Diagnostyka i leczenie obturacyjnego bezdechu sennego to złożony proces wymagający często konsultacji u kilku specjalistów i przeprowadzenia szeregu badań w celu prawidłowego rozpoznania. W przypadku gdy podejrzewamy u siebie występowanie bezdechu sennego pierwsze kroki należy skierować do lekarza internisty, który po zebraniu dokładnego wywiadu pokieruje nas do wybranego specjalisty. Specjaliści zajmujący się diagnozowaniem i leczeniem bezdechu sennego to między innymi (w zależności od przyczyn występowania) : pulmonolog, laryngolog lub neurolog. Laryngolog lub otolaryngolog zajmować się będą leczeniem problemów związanych z chorobami nosa i gardła i niewykluczone, że ostatecznie po przeprowadzeniu badań skierują chorego do pulmonologa specjalizującego się w chorobach układu oddechowego lub neurologa jeśli potrzebna będzie konsultacja w zakresie działania układu nerwowego.
Jak wygląda badanie bezdechu sennego?
Do prawidłowego rozpoznania bezdechu sennego niezbędne jest przeprowadzenie badania snu gdyż objawy zgłaszane przez pacjentów mogą nie wskazywać jednoznacznie na konkretna chorobę.
Najczęściej wykorzystywaną metodą w diagnostyce bezdechu sennego jest poligrafia, w trakcie której specjalne urządzenie monitoruje między innymi przepływ powietrza przez górne i dolne drogi oddechowe, stopień natlenienia organizmu (klips zakładany na palec), wysiłek oddechowy oraz obecność chrapania czy ruchów kończyn.
Nieco bardziej skomplikowaną i dokładniejszą metoda jest polisomnografia składająca się z czterech podstawowych badań sprawdzających reakcje organizmu pacjenta w trakcie snu. Badanie składa się z: encefalografii badającej czynność mózgu (przy pomocy elektrod umieszczonych na głowie pacjenta), elektrokardiografii rejestrującej czynność serca (elektrody przymocowane do klatki piersiowej), elektromiografii oceniającej prace mięśni i nerwów w trakcie snu (elektrody na kończynach dolnych i podbródku) oraz elektrookulogramu monitorującego ruchy gałek ocznych.
Badania te powinny trwać określoną ilość czasu (minimum 6 godzin) i nie powinny uniemożliwiać pacjentowi dogodnego snu czy pójścia do toalety.
Po rozpoznaniu bezdechu chory często otrzymuje próbny aparat, dzięki któremu można określić czy terapia przynosi efekt i jakie ciśnienie terapeutyczne będzie najkorzystniejsze.
Jakie efekty przynosi stosowanie terapii CPAP w leczeniu bezdechu sennego
Celem zastosowania stałego dodatniego ciśnienia w drogach oddechowych w leczeniu bezdechu sennego jest utrzymanie drożności górnych dróg oddechowych i zapobieganie incydentom spłyceń oddechu i bezdechów.
Najczęściej stosowaną opcją jest urządzenie utrzymujące stałe dodatnie ciśnienie na jednym poziomie (Aparaty CPAP), choć coraz częściej w przypadku braku przeciwwskazań pacjenci wybierają opcję aparatów automatycznych (APAP, autotitrating PAP) pozwalających na ustalenie zakresu ciśnień, w którym aparat samoczynnie, w miarę potrzeby, dostosowuje ciśnienie w założonym wcześniej zakresie.
Dla wymagających osób polecamy wysokiej jakości rozbudowane aparaty AutoCPAP:
AutoCPAP G3 zestaw z nawilżaczem
Dobrze dobrane i stosowane codziennie leczenie bezdechu sennego przynosi szereg korzyści zdrowotnych oraz znacznie poprawia komfort codziennego funkcjonowania. Pierwszymi efektami terapii, odczuwalnymi już od samego początku, jest redukcja senności oraz zwiększenie koncentracji przez co poprawia się codzienna produktywność pacjentów i znacznie lepiej tolerują oni wysiłek fizyczny. Długofalowo stosowana kuracja poprawia natomiast rokowania co do ryzyka wystąpienia udaru mózgu, nadciśnienia tętniczego i poprawia wartości ciśnienia. Oddziałuje na metabolizm redukując insulinooporność i zmniejszając ryzyko wystąpienia cukrzycy praz wpływa pozytywnie na poziom trójglicerydów przez co redukuje ryzyko wystąpienia udaru i zawału serca. Dodatkowo wpływa na zwiększenie pojemności oddechowej oraz znacznie redukuje nadmierną aktywność dróg oddechowych poprawiając komfort snu i oddychania.
Powyższe informacje nie są poradą lekarską i nie mogą być stosowane do diagnozy, leczenia, terapii. Diagnozy i leczenia nie można wykonywać na własną rękę. Podstawą jest konsultacja lekarska u specjalisty zajmującego się odpowiednim schorzeniem
Obturacyjny Bezdech Senny - Blog Adverti
